Kết hợp Intensive Listening và Extensive Listening trong luyện nghe

Có bao giờ bạn tự hỏi rằng bản thân thường xuyên luyện kỹ năng nghe đều đặn nhưng vẫn chưa có kết quả? Mặc dù kiên trì là tốt, nhưng chúng ta cần có phương pháp học đúng và phù hợp mới đem lại kết quả cao. Trong bài viết này, IELTS The Tutors sẽ giới thiệu cho bạn 2 phương pháp luyện nghe cực hiệu quả và được áp dụng rộng rãi đó là Intensive Listening và Extensive Listening.

Hai phương pháp này là gì? Sự khác biệt giữa chúng và cách kết hợp trong luyện nghe giúp phát triển toàn diện kỹ năng này ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!

Intensive Listening và Extensive Listening là gì?

Được đánh giá là hai phương pháp cốt lõi trong việc nâng cao kỹ năng nghe hiểu, Intensive Listening (Nghe sâu – IL) và Extensive Listening (Nghe rộng – EL) hướng đến những mục tiêu và kỹ năng khác nhau. Mỗi phương pháp đều có đặc trưng riêng và đòi hỏi cách tiếp cận phù hợp để đạt hiệu quả tối ưu.

Intensive Listening là gì?

Intensive Listening (Nghe sâu – IL) là phương pháp tập trung vào những đoạn hội thoại hoặc bài nghe ngắn, đi kèm với các bài tập nhằm rèn luyện khả năng nghe hiểu chi tiết ở mức độ cao. Phương pháp này yêu cầu người học phải phân tích từng âm, từ vựng, cụm từ, cấu trúc ngữ pháp và thông tin cụ thể trong bài nghe. Mục tiêu chính của Intensive Listening là giúp người học tiếp thu và nắm vững các yếu tố ngôn ngữ như ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp qua quá trình luyện tập có hệ thống.

Ngoài việc chú trọng đến độ chính xác, Intensive Listening thường đi kèm với các bài tập thực hành như nghe và ghi chép từ vựng/cấu trúc, điền từ vào chỗ trống, hay nghe và xác định thông tin cụ thể. Bên cạnh đó, các kỹ thuật như shadowing (nghe đuổi) và dictation (chép chính tả) cũng được áp dụng để giúp người học cải thiện khả năng nghe và phản xạ ngôn ngữ hiệu quả hơn.

Extensive Listening là gì?

Ngược lại, Extensive Listening (Nghe rộng – EL) lại tập trung vào việc nghe với thời lượng lớn và liên tục trong một khoảng thời gian dài, nhằm giúp người học phát triển kỹ năng nghe hiểu nội dung chính một cách tự nhiên. Không giống như Intensive Listening, phương pháp này không yêu cầu người học phải phân tích từng chi tiết nhỏ mà hướng đến việc nhận diện từ vựng, cấu trúc và xử lý thông tin một cách vô thức.

Extensive Listening đề cao tính thư giãn và giải trí, do đó không đi kèm với các bài tập hay câu hỏi kiểm tra nội dung. Người học có thể chủ động lựa chọn các tài liệu nghe phù hợp với sở thích, từ podcast, phim ảnh, audiobook đến các chương trình radio. Chính điều này giúp tạo sự hứng thú trong quá trình học tập, đồng thời cải thiện khả năng nghe hiểu theo cách tự nhiên và bền vững.

Phân biệt Intensive Listening và Extensive Listening

Để hiểu rõ hơn và tránh nhầm lẫn giữa hai phương pháp này, hãy xem qua bảng so sánh dưới đây:

Mặc dù có những điểm khác biệt rõ rệt, nhưng Extensive Listening và Intensive Listening không hề đối lập nhau. Ngược lại, chúng còn bổ trợ hiệu quả cho nhau khi được kết hợp hợp lý, giúp người học phát triển kỹ năng nghe một cách toàn diện, vừa nâng cao khả năng tiếp nhận ngôn ngữ tự nhiên vừa rèn luyện sự chính xác trong việc hiểu và phân tích thông tin.

Có nên kết hợp 2 phương pháp này khi luyện thi IELTS Listening?

Hai phương pháp bổ trợ lẫn nhau, tạo nền tảng vững chắc

Extensive Listening và Intensive Listening không chỉ khác biệt mà còn hỗ trợ nhau một cách hiệu quả. Extensive Listening giúp người học làm quen với tốc độ nói tự nhiên, cách phát âm và nhịp điệu của ngôn ngữ, tạo tiền đề để tiếp thu nội dung của Intensive Listening dễ dàng hơn. Trong khi đó, Intensive Listening giúp người học rèn luyện khả năng nghe chi tiết, từ vựng và ngữ pháp, đây là những yếu tố cốt lõi để nâng cao hiệu quả khi nghe Extensive Listening.

Nghiên cứu chỉ ra rằng Extensive Listening đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển khả năng nghe tổng thể, giúp người học hiểu nội dung một cách trực quan và tự nhiên hơn. Ngược lại, Intensive Listening giúp nâng cao nhận thức về từ vựng, cấu trúc câu và kỹ năng phân tích, hỗ trợ người học nắm bắt thông tin cụ thể một cách chính xác hơn.

Ví dụ, nếu chỉ tập trung vào Intensive Listening ngay từ đầu, người học có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện âm thanh, từ vựng hoặc theo kịp tốc độ của bài nghe. Tuy nhiên, khi đã quen với ngữ điệu và cách diễn đạt thông qua Extensive Listening, người học sẽ dễ dàng hơn trong việc xử lý thông tin chi tiết trong Intensive Listening. Ngược lại, các từ vựng và cấu trúc câu học được từ Intensive Listening sẽ giúp người học hiểu sâu hơn nội dung của các bài nghe Extensive Listening trong tương lai.

Khắc phục hạn chế của mỗi phương pháp

Mỗi phương pháp đều có những điểm hạn chế có thể khiến người học gặp khó khăn hoặc mất động lực. Tuy nhiên, việc kết hợp cả hai sẽ giúp khắc phục những trở ngại này.

• Khó khăn khi luyện Intensive Listening: Việc nghe và phân tích từng chi tiết của bài nghe Intensive Listening đòi hỏi sự tập trung cao và có thể gây mệt mỏi. Các bài tập như nghe chép chính tả thường mất nhiều thời gian, khiến người học dễ nản. Tuy nhiên, việc kết hợp với Extensive Listening – chọn những nội dung nghe thú vị, phù hợp với sở thích cá nhân – sẽ giúp duy trì động lực và giảm căng thẳng khi luyện tập.
• Thử thách với Extensive Listening: Vì Extensive Listening không tập trung vào phân tích chi tiết nên có thể khiến người học cảm thấy tiến bộ chậm. Để khắc phục điều này, người học có thể kết hợp với Intensive Listening bằng cách làm một số bài tập cụ thể như ghi chú từ mới, nghe chép chính tả hoặc phân tích một đoạn ngắn trong bài nghe Extensive Listening. Điều này giúp tăng cảm giác thành quả và cải thiện hiệu quả học tập.

Xem thêm: Top 10+ trang web luyện nghe chép chính tả tiếng Anh cực hay

Nâng cao kỹ năng nghe IELTS một cách toàn diện

Việc kết hợp Intensive Listening và Extensive Listening đặc biệt quan trọng đối với người học IELTS, giúp cải thiện khả năng làm bài và thích nghi với nhiều dạng bài nghe khác nhau:

• Nghe hiểu tổng thể và chi tiết: Extensive Listening giúp người học quen với nhiều ngữ cảnh và cách diễn đạt khác nhau, trong khi Intensive Listening rèn luyện khả năng phân tích từ vựng, câu phức tạp và chi tiết nhỏ trong bài. Điều này giúp người học không chỉ hiểu được nội dung chung mà còn nắm bắt chính xác thông tin quan trọng.
• Thích nghi với nhiều giọng đọc và tốc độ nói: Bài thi IELTS Listening có nhiều giọng đọc khác nhau (Anh, Mỹ, Úc, New Zealand). Extensive Listening giúp người học làm quen với sự đa dạng này, còn Intensive Listening giúp họ xử lý những điểm khó nghe trong các giọng đọc nhanh hoặc lạ.
• Cải thiện kỹ năng làm bài thi: Intensive Listening giúp luyện tập cách ghi chú nhanh và chính xác, trong khi Extensive Listening hỗ trợ người học phát triển phản xạ nghe tự nhiên, từ đó tăng khả năng nhận diện thông tin quan trọng trong bài thi.
• Duy trì động lực và tránh nhàm chán: Học tập hiệu quả không chỉ là luyện tập cường độ cao mà còn cần sự linh hoạt. Việc kết hợp Extensive Listening (nghe nhạc, podcast, xem phim) giúp người học thư giãn sau những bài tập Intensive Listening căng thẳng, từ đó duy trì sự hứng thú với việc học.

Tóm lại, Extensive Listening và Intensive Listening không chỉ bổ sung cho nhau mà còn là chìa khóa giúp người học phát triển kỹ năng nghe một cách toàn diện. Việc kết hợp linh hoạt hai phương pháp này sẽ giúp người học cải thiện khả năng nghe một cách tự nhiên, hiệu quả và nhanh chóng.

Cách kết hợp Extensive Listening và Intensive Listening

Intensive Listening và Extensive Listening đều có ưu điểm riêng, nhưng nếu áp dụng đơn lẻ thì mỗi phương pháp đều có những hạn chế nhất định. Việc kết hợp cả hai sẽ giúp người học tận dụng tối đa lợi ích của từng phương pháp và cải thiện kỹ năng nghe một cách toàn diện. Dưới đây là các bước áp dụng kết hợp hai phương pháp này một cách hiệu quả.

Bước 1: Chọn tài liệu nghe phù hợp

Trước tiên, người học cần lựa chọn tài liệu nghe dựa trên nguyên tắc của Extensive Listening:

• Chủ đề yêu thích: Chọn các nội dung hấp dẫn để duy trì hứng thú học tập.
• Mức độ phù hợp: Nên chọn tài liệu có độ khó vừa phải, có thể hiểu được ý chính mà không cần tua lại quá nhiều.
• Có sẵn transcript: Điều này rất quan trọng để phục vụ cho bước Intensive Listening sau này.

Một số nguồn tài liệu hữu ích có cung cấp transcript:

• ELLO (English Listening Lesson Library Online) – www.elllo.org
• Storyline Online – www.storylineonline.net
• BBC Learning English – www.bbc.co.uk/learningenglish

Xem thêm: 10 trang web luyện nghe Listening IELTS hiệu quả nhất

Bước 2: Nghe rộng để làm quen với nội dung

• Nghe thoải mái, không cần cố gắng hiểu từng từ.
• Không giới hạn số lượng bài nghe hoặc số lần nghe lại.
• Có thể tìm hiểu trước về chủ đề hoặc xem qua một số từ vựng liên quan để việc nghe dễ dàng hơn.

Ví dụ: Nếu đang luyện nghe về chủ đề “education”, bạn có thể nghe podcast về hệ thống giáo dục ở các nước khác nhau để nắm được nội dung tổng quát trước khi bước vào bài nghe học thuật.

Bước 3: Nghe sâu để phân tích chi tiết

Sau khi đã quen với nội dung nhờ Extensive Listening, người học chọn một đoạn ngắn (3-5 phút) để tập trung phân tích sâu hơn.

Các hoạt động Intensive Listening hiệu quả:

• Nghe chép chính tả (Dictation): Nghe và viết lại toàn bộ hoặc một phần bài nghe để rèn luyện khả năng nhận diện từ vựng, phát âm và ngữ pháp.
• Ghi chú thông tin (Note-taking): Xác định các yếu tố quan trọng như danh từ chính, động từ, phrasal verbs hoặc thông tin chi tiết liên quan đến nội dung bài nghe.

Ví dụ: Khi nghe một đoạn hội thoại trong IELTS Listening Part 1, bạn có thể luyện tập cách điền thông tin còn thiếu, đồng thời ghi chú lại những từ vựng hoặc cấu trúc ngữ pháp hữu ích.

Bước 4: Kiểm tra lại với transcript và học từ vựng mới

• Đối chiếu bài chép chính tả hoặc ghi chú với transcript để kiểm tra lỗi sai.
• Ghi chép lại những từ vựng hoặc cấu trúc quan trọng xuất hiện trong bài nghe.
• Nghe lại bài nghe kèm transcript để cải thiện khả năng nhận diện từ và ngữ điệu.

Bước 5: Luân phiên giữa hai phương pháp để duy trì động lực

• Hạn chế của Intensive Listening: Mất nhiều thời gian, dễ gây chán nản, đặc biệt khi nghe chép chính tả. Vì vậy, sau một buổi luyện nghe sâu, bạn có thể chuyển sang Extensive Listening với nội dung nhẹ nhàng hơn để duy trì hứng thú.
• Hạn chế của Extensive Listening: Tiến bộ không rõ ràng ngay lập tức, dễ gây mất kiên nhẫn. Do đó, kết hợp một số hoạt động Intensive Listening giúp người học có cảm giác học tập thực sự và nhận thấy sự tiến bộ cụ thể.

Ví dụ: Bạn có thể sắp xếp lịch học như sau:

• Thứ 2, 4, 6: Intensive Listening – Nghe chép chính tả hoặc phân tích bài nghe IELTS.
• Thứ 3, 5: Extensive Listening – Nghe podcast, xem video có phụ đề tiếng Anh để thư giãn nhưng vẫn duy trì sự tiếp xúc với ngôn ngữ.

Bước 6: Ứng dụng vào thực tế để củng cố kỹ năng nghe

• Nghe tin tức hằng ngày bằng tiếng Anh để làm quen với tốc độ và giọng điệu tự nhiên.
• Thực hành hội thoại với người bản xứ hoặc tham gia các lớp học trực tuyến để cải thiện khả năng nghe và phản xạ.
• Viết tóm tắt hoặc thảo luận về nội dung bài nghe để tăng khả năng ghi nhớ và vận dụng từ vựng.

Bài tập vận dụng

Chọn đáp án đúng nhất cho mỗi câu hỏi dưới đây:

1. Extensive Listening giúp người học:

a) Hiểu chi tiết từng từ trong bài nghe.

b) Làm quen với ngữ cảnh, chủ đề và phát triển khả năng nghe tổng quát.

c) Phát hiện lỗi sai trong transcript của bài nghe.

d) Ghi chú từng từ và cấu trúc ngữ pháp quan trọng.

2. Phương pháp nào phù hợp hơn khi luyện đề IELTS Listening?

a) Extensive Listening

b) Intensive Listening

c) Cả hai, tùy vào mục đích luyện tập

d) Không phương pháp nào

3. Trong Intensive Listening, người học nên:

a) Nghe bài nghe một lần duy nhất.

b) Nghe nhiều lần, tập trung vào chi tiết và ghi chép lại thông tin quan trọng.

c) Chỉ đọc transcript mà không cần nghe.

d) Cố gắng đoán nghĩa từ mới mà không cần kiểm tra lại.

4. Khi thực hiện Extensive Listening, người học nên:

a) Nghe một cách thoải mái, không cần dừng lại quá nhiều.

b) Dịch từng câu sang tiếng mẹ đẻ để hiểu rõ hơn.

c) Ghi lại tất cả từ mới và tra nghĩa ngay lập tức.

d) Nghe đi nghe lại một đoạn nhỏ để phân tích ngữ pháp.

5. Phát biểu nào đúng về Intensive Listening?

a) Chỉ cần nghe một lần là đủ để hiểu bài nghe.

b) Không cần quan tâm đến transcript.

c) Yêu cầu tập trung vào từng chi tiết như cách phát âm, từ vựng và cấu trúc câu.

d) Chủ yếu để giải trí, không cần phân tích nội dung.

Đáp án

1 – b

2 – c

3 – b

4 – a

5 – c

Tóm lại, nếu biết cách kết hợp hai phương pháp Intensive Listening và Extensive Listening sẽ giúp người học tối ưu hóa quá trình luyện nghe, từ đó cải thiện hiệu quả trong IELTS cũng như trong giao tiếp thực tế. Nếu Extensive Listening mở rộng vốn từ vựng, nâng cao khả năng tiếp nhận thông tin tự nhiên, thì Intensive Listening lại rèn luyện sự tập trung, khả năng phân tích chi tiết và nhận diện cấu trúc ngôn ngữ. Hãy luyện tập thường xuyên để sớm đạt kết quả tốt nhé!